Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebi kişiliği ve eserleri:(1889 – 1974)
Yakup Kadri Karaosmanoğlu 1884 senesinde Mısır’ın başşehri Kahire’de doğdu. 13 Aralık 1974’te Ankara’da öldü.
Varlıklı ve meşhur bir ailede doğan Yakup Kadri ; çocukluk yıllarında ailesiyle birlikte önce Kahire’den Manisa’ya bir müddet sonra da Manisa’dan İzmir’e göçetti. İlk gençlik yıllarında da babasının irtihâli üzerine ailece tekrar Kahire’ye avdet ettiler.
Osmanlı Devleti’nin en karışık dönemi olan 2. Meşrutiyet’in hemen evvelinde ailesiyle birlikte İstanbul’a gelerek Hukuk Fakültesine kaydolmuşsa da üçüncü sınıfta okulu bıraktı.
Bu gençlik yıllarında Fecri Atî topluluğuna katıldı ve meşhur Fecri Atî Beyannamesi’ni hazırlayan ekipte yer aldı.
Fecri Atî’nin etkisini kaybetmesinden sonra bir ara Yahya Kemal’le birlikte nev-Yunanîlik akımına dahil olduysa da tedricen asıl çizgisini bulup Milli Edebiyat anlayışında karar kıldı. Trablusgarp Savaşı(1911) , Balkan Savaşları (1912-1913) ve hemen akabindeki 1. Dünya Savaşına(1914-1918) şahit olması ; dönemin siyasi olayları bu değişimi kalıcı hale getirdi.
1919 dan itibaren İkdam gazetesinde Milli Mücadele lehinde yazmış olduğu yazılar dikkat çekerek 1921 senesinde hükümetce Ankara’ya davet edildi. Davete icabet ederek Ankara’ya geldi.
Kendisine derhal kalemine uygun bir vazife tevdî edildi. Batı Anadoludaki Yunan şen’âtini yerinde görüp tevsîk etmek üzere Halide Edip Adıvar riyâsetinde teşkil olunan ” Tedkik-i Mezalim Heyeti” içinde yer aldı. Buradaki gözlemleri neticesinde bilâhare meşhur Yaban romanını yazdı.
1932-1935 yılları arasında kurucuları arasında Şevket Süreyya Aydemir ,Burhan Asaf Belge, Vedat Nedim Tör gibi isimlerin bulunduğu Kadro dergisine kurucu üye olarak katıldı hatta derginin imtiyaz sahibi oldu .Fakat kısa süre sonra mecmua kapatılarak ekip dağıtıldı.
1934 -1955 yılları arasında Tiran ,Prag ,Lahey ,Bern ,Tahran ve tekrar Bern elçiliklerinde bulundu ve bu faaliyetleri neticesinde Zoraki Diplomat eseri ortaya çıktı.
Farklı yıllarda milletvekillikleri de yapan Yakup Kadri Karaosmanoğlu 13 Aralık 1974’te Ankara’da vefat etti.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebi kişiliği
- Edebiyata Fecri Atî’de başladı.Fecri Atî bildirisinde imzası olanlardandır.
- İlk zamanlarda bireysel eserler verdi.
- Fecri Atî’den sonra kısa bir müddet nev-Yunanîlik akımında yer aldı.
- Milli Edebiyat eğilimine katılmasıyla asıl çizgisine ulaştı.
- Tedkik-i Mezalim Heyeti içinde yer aldı.
- Çok kuvvetli bir gözlem yönü vardır,realisttir.
- Asıl olgunluk eserlerini Cumhuriyet Döneminde verdi
- Romanlarında bireysel ve toplumsal değişimi,ailenin çöküşünü başarılı biçimde işledi.
- Sade ve akıcı bir dili vardır.
ESERLERİ
Romanları: Nur Baba , Kiralık Konak ,Sodom ve Gomore ,Hüküm Gecesi,Yaban , Ankara ,Panorama1 ve2 , Bir Sürgün, Hep O Şarkı
Mensur Şiir: Erenlerin Bağından ,Okun Ucundan
Hatıra: Anamın Kitabı ,Zoraki Diplomat,Vatan Yolunda ,Politikada 45 Yıl , Gençlik ve Edebiyat Hatıraları
Tiyatro: Nirvana,Veda
Makale: Ergenekon (İkdam gazetesinde Milli Mücadele lehine yazdığı yazılar.), İzmir’den Bursa’ya
Monografi: Ahmet Haşim,Atatürk
