Lise müfredatında roman konusu ; her sınıfta müstakil birer ünite halinde ve birbirini tamamlayacak düzende verilmektedir.Bu sayfada 11.Sınıf Roman ünitesi Konu Anlatımı vardır.Diğer sınıfların linki metnin sonundadır.
Roman
Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olayların zaman , mekan ve şahıslara bağlı olarak anlatıldığı edebi türe roman denir.
Romanlar kurmaca metinlerdir.Yani gerçekler yazarın zihninde yeniden kurgulanarak edebi bir metne dönüştürülmüştür.
Modern roman bizim edebiyatımıza Tanzimat Döneminde tercümeler (çeviri) yoluyla girmiştir.Yusuf Kâmil Paşa Fransız yazar Fenelon’un Telemak adlı romanını Tercüme i Telemak adıyla Türkçeye çevirmiştir.Eser ilk defa 1862 senesinde basılmıştır.
Bu ilk tercüme romanı Tanzimat Döneminde ( 1860-1896) basılan ve her biri kendi sahasında ilk olma özelliği taşıyan çok sayıda roman takip etti. Bunların başlıcaları:
- İlk yerli romanımız Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-u Talat ve Fitnat romanıdır.
- İlk edebi romanımız Namık Kemal’in İntibah romanıdır.
- İlk tarihi romanımız Namık Kemal’in Cezmi isimli romanıdır.
- İlk polisiye romanımız Ahmet Mithat Efendi’nin Esrar-ı Cinayat isimli romanıdır.
- İlk realist(gerçekçi) romanımız Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası isimli romanıdır.
- İlk köy temalı romanımız Samipaşazade Sezai’nin Karabibik isimli romanıdır.
Fakat bu romanlar ilk olmaları sebebiyle roman tekniği bakımından bazı kusurları olan zayıf eserlerdi.Neyse ki kısa bir müddet zarfında ,Serveti Fünun Döneminde (1896-1901) , artık acemilik bitmiş ve teknik olarak kusursuz romanlar yazılmaya başlamıştır. Halit Ziya Uşaklıgil’in Mai ve Siyah ve Aşk-ı Memnu romanları Batılı anlamda kusursuz eserlerdir.Ancak Serveti Fünuncuların dilinin çok ağır olması eleştirilmiştir.
1911 yılına gelindiğinde Ömer Seyfettin ve arkadaşlarının Selanik’te çıkardığı Genç Kalemler mecmuasının (dergisinin) ilk sayısında Ömer Seyfettin tarafından yazılan Yeni Lisan makalesinin neşredilmesiyle Milli Edebiyat Dönemi ( 1911-1923 ) başlamış oldu.
Milli Edebiyat anlayışı edebiyatımızda çok köklü değişikliklere sebep oldu.En önemlileri:
- Dil kesin olarak sadeleşti.
- Anadolu ve Anadolu insanı edebiyata girdi.
- Türkçülük düşüncesinin tesiriyle milli konular işlenmeye başladı.
İşte Cumhuriyet dönemine gelene kadar romanımızın takip ettiği seyir ve umumi manzarası buydu.
1923-1950 Sonrası Roman
1923-1950 arasındaki dönemde üç farklı temayül (eğilim) görülmektedir:
- Milli Edebiyat etkisinde gelişen roman
- Toplumcu gerçekçi roman
- Bireyin iç dünyasını esas alan roman
Bunları ana hatlarıyla açıklayalım.
1.Milli Edebiyat etkisinde gelişen roman
Özellikle 1930’lu yıllara kadar bariz bir şekilde Milli Edebiyat Döneminin çok güçlü bir tesiri vardır.Bunun sebebi halen hayatta olan Milli Edebiyat Dönemi yazarlarının kendi edebi anlayışlarını Cumhuriyet dönemine taşımalarıdır. Yazarlar en güzel eserlerini bu dönemde verdiler. Özellikleri şunlardır:
1.Dil oldukça sadedir.
2.Gözleme dayalı gerçekçilik vardır.Yani gördüklerini olduğu gibi eserlerine yansıtmışlardır.
3.Yanlış batılılaşma , Anadolu ve Anadolu insanı ,hurafeler,ahlaki çöküntüler,aile ilişkileri gibi sosyal konularla birlikte İstiklâl Harbini konu edindiler.
4. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ,Reşat Nuri Güntekin ,Mithat Cemal Kuntay,Nahit Sırrı Örik , Aka Gündüz gibi yazarlar Milli Edebiyatın roman anlayışına sahip yazarlardandır.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu: (1889 -1974)
Romanları: Kiralık Konak , Nur Baba ,Hüküm Gecesi ,Sodom ve Gomore , Yaban ,Ankara ,Bir Sürgün , Panorama 1 ,Panorama 2 , Hep o Şarkı
Halide Edip Adıvar: (1882 -1864)
Romanları : Seviye Talip ,Handan, Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek , Vurun Kahbeye , Yolpalas Cinayeti ,Akile Hanım Sokağı, Döner Ayna ,Sevda Sokağı Komedyası…
Reşat Nuri Güntekin: (1889 -1964)
Romanları: Çalıkuşu ,Damga ,Dudaktan Kalbe ,Gizli El ,Damga ,Dudaktan Kalbe,Bir Kadın Düşmanı ,Yeşil Gece, Acımak ,Yaprak Dökümü,Değirmen ,Miskinler Tekkesi ,Harabelerin Çiçeği…..
Mithat Cemal Kuntay:(1885 – 1956 )
Romanları: Üç İstanbul
Nahit Sırrı Örik: (1895 -1960)
Romanları: Sultan Hamit Düşerken , Kıskanmak , Yıldız Olmak Kolay Mı?
Aka Gündüz: (1886 -1958)
Romanları: Dikmen Yıldızı ,Odun Kokusu,İki Süngü Arasında ,Yaldız,Mezar Kazıcılar,Yayla Kızı…..
2.Toplumcu gerçekçi roman
1930’lu yıllarda Sadri Ertem ve Sabahattin Ali’nin eserleriyle ortaya çıktı.Yükselen bir ivmeyle gelişimini sürdürdü.Özellikle 1950’den sonra Köy Enstitüsü çıkışlı yazarlarla yaygınlaşıp sosyalist düşüncenin tesiriyle 1960 ve 1970’li yıllarda da etkili oldu.
Özellikleri Şunlardır:
1.Realizm akımına bağlıdırlar.(Fakat bu realizm Milli Edebiyattaki gözleme dayalı realizm değil;yazarın taraf tuttuğu toplumcu gerçekçiliktir.)
2.Dil sadedir.Kahramanlar yöresel ağızla konuşur.
3.Sanat toplum içindir anlayışını vardır.
4.Sosyalist ideolojiyi benimsemiş yazarlar tarafından bu düşünce eserlere sindirilmiştir.
5.Köy ve kasaba temelli olarak başlayıp gelişti.
6. 1950’lerde Köy Enstitüsü mezunu yazarların artmasıyla yeni bir ivme kazandı.
7. Ağa – köylü , işçi -patron , zengin – fakir, ezen -ezilen çatışmaları,köyden şehre göç,dar gelirli ailelerin geçim sıkıntıları ,gecekondu mahallelerindeki sorunlar ,sanayileşmenin olumsuz etkileri gibi konuları işlediler.
8. Önde gelen temsilcileri:Sabahattin Ali ,Sadri Ertem,Kemal Binbaşar,Samim Kocagöz,Orhan Kemal ,Yaşar Kemal,Kemal Tahir,Fakir Baykurt,Rıfat Ilgaz, Necati Cumalı,Aziz Nesin…
Sabahattin Ali: ( 1907-1948 )
Romanları: Kuyucaklı Yusuf ,Kürk Mantolu Madonna , İçimizdeki Şeytan
Sadri Ertem : (1889 – 1943 )
Romanları: Çıkrıklar Durunca
Kemal Bilbaşar : (1910 -1983)
Romanları: Cemo , Memo ,Denizin Çağırışı ,Ay Tutulduğu Gece,Yonca Kız , Başka Olur Ağaların Düğünü, Bedoş , Zühre Ninem, Kölelik Dönemeci
Samim Kocagöz : (1916 – 1993 )
Romanları: Kalpaklılar ,Doludizgin,İkinci Dünya,Bir Karış Toprak ,Bir Çift Öküz ,Bir Şehrin İki Kapısı…
Orhan Kemal: ( 1914 – 1970 )
Romanları: Baba Evi , Avare Yıllar , Cemile , Murtaza , Bereketli Topraklar Üzerinde ,Hanımın Çiftliği ,Eskici ve Oğulları ,Gurbet Kuşları ,Sokakların Çocuğu , Tersine Dünya …..
Yaşar Kemal: (1923 – 2015 )
Romanları: Teneke ,(Orta Direk ,Yer Demir Gök Bakır,Ölmez Otu ),İnce Memed 1-2-3-4-5 , Demirciler Çarşısı Cinayeti ,Yusufçuk Yusuf ,Yılanı Öldürseler, Üç Anadolu Efsanesi, Ağrıdağı Efsanesi ,Binboğalar Efsanesi ,Çakıcalı Efe…..
Kemal Tahir: ( 1910 – 1970 )
Romanları: Yorgun Savaşçı , Devlet Ana ,Kurt Kanunu , Yol Ayrımı , Rahmet Yolları Kesti ,Esir Şehrin İnsanları,Esir Şehrin Mahbusu , Kurt Kanunu …….
Fakir Baykurt: (1929 – 1999 )
Romanları: Yılanların Öcü, Irazca’nın Dirliği, Tırpan, Onuncu Köy , Kaplumbağalar …
Rıfat Ilgaz: ( 1911- 1993 )
Romanları: Hababam Sınıfı ,Halime Kaptan ,Karartma Geceleri ,Pijamalılar, Meşrutiyet Kırathanesi …
Necati Cumalı: ( 1921-2001 )
Romanları: Tütün Zamanı ( Zeliş ) , Acı Tütün ,Yağmurlar ve Topraklar , Aşk da Gezer
3.Bireyin iç dünyasını esas alan roman
Bu tarz eser veren yazarlar , insanın dış dünyaya olan yabancılaşmasını dışarıda değil bireyin iç dünyasında ararlar.
Romanla ilgili diğer başlıklar:
- 9.Sınıf Roman ünitesi konu anlatımı
- 11.Sınıf Roman Ünitesi Konu Anlatımı