Zarflar konusu dil bilgisinin kelime türleri başlığında anlatılan önemli konularından biridir.Anlatımda bol örnek verilerek konunun anlaşılması hedeflenmiştir.Zarflar konu anlatımı:
Zarflar
Fiillerin ,sıfatların, fiilimsilerin ve yine kendisi gibi zarfların anlamını tamamlayan,azaltan,çoğaltan veya derecelendiren kelimelere zarf denir.
Tanımdan anlaşılacağı üzere aslında zarflar,günlük hayatta çok kullandığımız bir kelime türüdür.Aşağıdaki kullanım yeri ve örneklerini dikkatle incelerseniz zarfların metindeki işlevini daha iyi anlayabilirsiniz.
Zarfın fiile olan etkisi:
hızlı koştum. (koşma fiilinin durumunu açıkladı)
ileri gittim. (Gitme fiilinin istikametini açıkladı)
yarın gelirim. (Gelme fiilinin ne zaman olacağını açıkladı)
Üşüyen çocuk hıçkırarak zarf ağlıyordufiil.
Ne kadar güzelzarf konuşuyorsunuzfiil.
Zarfın sıfata olan etkisi:
Çok güzel yazı (güzel sıfatının anlamını daha da kuvvetlendirdi.)
Aşırı titiz insan (titiz sıfatının anlamını kuvvetlendirdi.)
Biraz temiz hava alalım. (temiz sıfatının anlamını sınırladı)
Evde enzarf güzelsıfat yemeğiisim ablam pişirir.
Zarfın fiilimsiye olan etkisi:
Çok ağlayanlar oyuna alınmaz. (ağlayan fiilimsisinin anlamını kuvvetlendirdi.)
Az konuşmak daha iyidir.(Konuşmak fiilimsisinin anlamı sınırlandırılmış.)
Seni yavaş yürüyüşünden tanıdım. (Yürüyüş fiilimsisinin anlamını tamamlamış.)
Okçu kız güzel zarf atışfiilimsi yaptı.
Zarfın zarfa olan etkisi:
Fevkalade hızlı koşarım. (koşmanın anlamını hızlı zarfı,hızlı zarfının anlamını fevkalade zarfı kuvvetlendirmiş)
Yağmur İyice kuvvetli yağıyor. (yağma fiilini kuvvetli zarfı,kuvvetli zarfını iyice zarfı tamamlamış)
çok ileri gitme. (gitme fiilinin anlamını ileri zarfı,ileri zarfının anlamını çok zarfı tamamlamış.)
Okula hızlı hızlı zarf koşarak zarf geldimfiil.
Zarflar konu anlatımı :zarf çeşitleri
Zarf çeşitleri
Zarflar görevleri bakımından beşe ayrılırlar:
- Durum zarfları
- Zaman zarfları
- Yer-yön zarfları
- Miktar zarfları
- Soru zarfları
1.Durum zarfları
Fiillerin ve fiilimsilerin nasıl yapıldığını,ne halde olduğunu kısaca durumunu bildiren zarflarıdır.Fiil veya fiilimsiye sorulan nasıl sorusunun cevabıdır.
İşten çıkınca evine sevinerek gitti. (Nasıl gitti)
Bu mevzudaki anlamlı duruşu bence önemliydi.(nasıl duruş?)
deniz bugün dalgalı görünüyor.(nasıl görünüyor?)
Ödevlerimi böyle yaptım.(Nasıl yaptım?)
Olay mahallinden kaçarcasına uzaklaştı.(Nasıl uzaklaştı)
Onun bu gizemli duruşu dikkat çekti.(Nası duruş?)
Hızlı giden tez yorulur.(nasıl giden?)
İyice düşünerek konuşmalısın.(Nasıl düşünerek?)
*Dikkat: Zarfların cümle içinde farklı bir yerde olabilir,bunun anlam bakımından diğerlerinden bir farkı yoktur:
Ahmet koşarak otobüse yetişti. (nasıl yetişti?)
Usta, epeyce zorlanarak sonunda çatıya çıkmaya muvaffak oldu.(Nasıl muvaffak oldu?)
Yaralı asker inleyerek sağ kolunu havaya kaldırdı.(Nasıl kaldırdı?)
2.Zaman zarfları
Fiillerin anlamını zaman bakımından açıklayan , sınırlayan zarflara zaman zarfları denir.
Yükleme sorulan ”ne zaman?” sorusunun cevabı zaman zarfını verir.
Size yarın akşam geleceğiz.(Ne zaman geleceğiz?)
Yağmur sabahleyin başladı.(Ne zaman başladı?)
Düğün başlayalı iki saat oldu.
Erkenden evden çıktık.
Ders çalışırken müzik dinlemem.
Beklediğimiz misafir henüz gelmedi.
Hırsızlar polisten kaçarken kazaya sebebiyet verdi.
Yarın size geleceğim.
Ödevlerimi daha yapmadım.
Dün gelememiştik bugün geldik.
Uçak hava alanına birazdan inecek.
Önce ayakkabını çıkar sonra içeri gir!
Şimdi yazılı vakti.
Sabaha kadar uyuyamayan hasta ezanla birlikte uykuya daldı.
3.Yer-yön zarfları
Fiil ve fiilimsilerin anlamını yer ve yön bakımından açıklayan,belirten kelimelere yer-yön zarfı denir.
Otobüs ileri gitti.
Balkonda çamaşır asarken çorabım aşağı uçtu.
Çocuklar heyecanla yukarı baktı.
Aşağı düşen çorap kayboldu.
Misafirler dışarı çıktı.
Yağmur suyu içeri girdi.
Geri dönen adam kapıyı açtı.
Dikkat:Eğer yer-yön bildiren kelimeler çekim alırsa isimleşir ve artık zarf olmaz.
ileri git! (yer-yön zarfı)
ileriye git.(Artık muayyen bir yer bildirdiği için isim)
Kardeşim dışarı çıktı.(Çıkmanın yönünü söylüyor,zarf)
Kardeşim dışarıya çıktı.(Çıkılan yerin isimini söylediği için isim)
4.Miktar zarfları
Fiil,fiilimsi ve sıfatların anlamını miktar bakımından ifade eden, onları derecelendiren zarflara miktar zarfları denir.
Fiil,fiilimsi ve sıfata yöneltilen ”Ne kadar ?” sorusunun cevabı miktar zarfını verir.
Kardeşim çok hızlı koşuyor.(Hızlı durum zarfı çok ise zarfın anlamını miktar olarak artırıyor)
Arkadaşım gayet konuşkandır.(Ne kadar konuşkan?)
Bu sene epeyce çalıştık.(Ne kadar çalıştık?)
Fazla konuşmak karşımızdaki insanda menfi etki yapar?(Ne kadar konuşmak)
En güzel yemeği sen yaparsın.(Ne kadar güzel?)
Kendine alınan hediyeye azıcık sevinen insanlara şaşıyorum.(Ne kadar sevinen?)
Bana biraz bakın,bakayım.(Ne kadar bakın?)
5.Soru zarfları
Fiil ve fiilimsilerin anlamlarını soru yoluyla belirten,açıklayan ,etkileyen kelimelere soru zarfı denir.
*Dikkat:Soruya cevap verdiğimizde cevap zarfsa sorusu da zarftır.
Soruyu nasıl çözdün?(Çok zorlanarak çözdüm)
Bu sahneyi nasıl çektiniz?(Hüzünlenerek çektim.)
Bu nasıl bir yürüyüş?(sekerek yürüyüş.)
Ne zaman gelirsiniz?(Yarın geliriz.)
Çocuğum niçin ağlıyorsun?(acıkktığım için ağlıyorum.)
Bolu’ya nasıl geldiniz?(otobüsle geldik)
Misafirlikte ne kadar kalacaksınız?(Üç gün kalacağız)
Diğer kelime türleri: İsimler,fiiller,sıfatlar,zamirler,edatlar,bağlaçlar,ünlemler
MEB tarafından yayımlanan Orta öğretim kurumları programını buradan indirip inceleyebilirsiniz.