Yahya Kemal Ok şiirinin tahlili
Yahya Kemal Türk edebiyatının dev isimlerinden biridir. Arûz ölçüsünü kusursuz kullanması ve üslubunun temizliği onu şairler arasında mümtaz bir şahsiyet yapar.
Yahya Kemal bütün şiirlerini arûz ölçüsüyle yazmışken sadece Ok şiirini hece ölçüsüyle yazmıştır.
OK
Yavuz Sultan Selim Hânın önünde
Ok atan ihtiyar Bektaş subaşı,
Bu yüksek tepeye dikti bu taşı
O Gazi Hünkârın mutlu gününde.
Vezir,molla,ağa,bey takım takım,
Güneşli bir nisan günü ok attı.
Kimi yayı öptü,kimi fırlattı:
En er kemankaşe yetti üç adım.
En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü,
Titrek elleriyle gererken yayı,
Her yandan bir merak sardı alayı,
Ok uçtu,hedefin kalbine düştü.
Hünkâr dedi:”Koca! pek yaman saldın!
Eğerçi bellisin benim katımda,
Bir sır olsa gerek bu ilk atımda,
Bu sihirli oku nereden aldın?”
İhtiyar,elini bağrına soktu,
Dedi ki:”İstanbul muhasarası
Başlarken aldığım gazâ yarası
İçinden çektiğim bu altın oktu!”
Yahya Kemal Beyatlı
Hünkâr :padişah
kemankeş: okçu
muhasara : kuşatma,etrafını çevirme
Yahya Kemal Ok şiirinin tahlili:
Şiirin nazım birimi : Dörtlük ( 5 dörtlük )
Şiirin ölçüsü: Hece ölçüsü ( 11’li hece ölçüsüyle yazılmış)
Şiirin her mısrası 11 hecedir:
Ve zir mol la a ğa bey ta kım ta kım (11 hece)
Bir sır ol sa ge rek bu ilk a tım da (11 hece)
Şiirin durakları: 6+ 5
Şiirin nazım biçimi: Şiir koşma nazım biçimiyle yazılmış.
Şiirin kafiye,redif ve uyak düzeni:
Birinci dörtlük:
Yavuz Sultan Selim Hânın ö n ünde (a) —— n sesi yarım kafiye ünde:redif
Ok atan ihtiyar Bektaş sub aşı , (b) ———-aşı zengin kafiye
Bu yüksek tepeye dikti bu t aşı (b) ———–aşı zengin kafiye
O Gazi Hünkârın mutlu gü n ünde. ( a) ——– n sesi yarım kafiye ünde:redif
sarma uyak kullanılmış (abba)
İkinci dörtlük:
Vezir,molla,ağa,bey takım takım, (c) ——– ım sesleri tam kafiye , redif yok
Güneşli bir nisan günü ok at tı. (d) ——– at tam kafiye , tı redif
Kimi yayı öptü,kimi fırl at tı: (d) ——– at tam kafiye , tı redif
En er kemankaşe yetti üç adım. (c) ——– ım sesleri tam kafiye , redif yok
sarma uyak kullanılmış (cddc)
Üçüncü dörtlük:
En son Bektaş Ağa çöktü diz üst ü, (e) ——– ü sesleri yarım kafiye , redif yok
Titrek elleriyle gererken y ay ı, (f) ——— ay tam kafiye , ı redif
Her yandan bir merak sardı al ay ı, (f) ——— ay tam kafiye , ı redif
Ok uçtu,hedefin kalbine düşt ü. (e) ——– ü sesleri yarım kafiye , redif yok
sarma uyak kullanılmış (effe)
Dördüncü dörtlük:
Hünkâr dedi:”Koca! pek yaman s al dın! (g) ———— al sesleri tam kafiye , dın sesi redif
Eğerçi bellisin benim k at ımda, (h) ————— at tam kafiye , ımda sesleri redif
Bir sır olsa gerek bu ilk at ımda, (h) ————— at tam kafiye , ımda sesleri redif
Bu sihirli oku nereden al dın?” (g) ———— al sesleri tam kafiye , dın sesi redif
sarma uyak kullanılmış (ghhg)
Beşinci dörtlük:
İhtiyar,elini bağrına s ok tu, (ı)————– ok sesi tam kafiye , tu sesleri redif
Dedi ki:”İstanbul muhas ara sı (i) ————– ara sesi tam kafiye , sı sesleri redif
Başlarken aldığım gazâ y ara sı (i) ————– ara sesi tam kafiye , sı sesleri redif
İçinden çektiğim bu altın ok tu!” (ı)————– ok sesi tam kafiye , tu sesleri redif
sarma uyak kullanılmış (ıiiı)