10.sınıf Gezi Yazısı konu anlatımı
Bir kişinin gezip gördüğü yerleri anlattığı yazı türüdür.Gezi yazısının diğer adı seyahatnamedir.
Yazarken ne kadar detaya gireceğine veya hangi yönleri ön plana çıkaracağına yazarın kendisi karar verir.
Divan edebiyatımızda ilk gezi kitabı Seydi Ali Reis’in yazdığı Miratül Memalik (Memleketlerin Aynası) adlı eserdir.Seydi Ali Reis ,bir Osmanlı donanmasının başında Umman ve Hint Okyanusu’na sefere çıkmış ama gemilerin okyanus seferine dayanamayıp batması üzerine bir hayli maceralı bir kara yolculuğundan sonra anavatana dönmüştür.Kitapta bu yolculuk esnasında gördüklerini anlatır.
Diğer bir eser Evliya Çelebi’nin meşhur Seyahatname adlı eseridir.Evliya Çelebi gördüğü bir rüyâdan sonra seyahate başlamış bütün Osmanlı coğrafyasını dolaşmıştır.Ayrıntılı ve hoş olaylara da yer veren kıymetli bir eserdir.17.yüzyıl Türkçesiyle yazılan eserde halk kültürüne de yer verilmiştir.10 cilttir.
Bir diğer seyahatname aynı zamanda hatıra özellikleri de gösteren ;Nâbî’nin hac yolculuğunu ve oradaki hatıralarını anlattığı Tuhfetül Harameyn adlı eseridir.
Seyahatname’nin yedinci cildinin Osmanlıca metni için tıklayınız.
Seyahtname’nin dokuzuncu cildini Latin alfabesiyle okumak için tıklayınız.
Tanzimat Döneminden itibaren bazı önemli gezi kitapları şunlardır:
Tanzimat’tan sonra günümüze kadar pek çok seyahatname yazılmıştır. Başlıcaları şunlardır
| Yazar | Seyahatnamenin adı | Konusu |
| Ahmet Mithat Efendi | Avrupa’da Bir Cevelan | Avrupa seyahatinde gördükleri |
| Direktör Ali Bey | Seyahat Jurnali | Avrupa seyahatinde gördükleri |
| Cenap Şahabettin | Hac Yolunda | Hicâz yolunda gördükleri |
| Cenap Şahabettin | Afak-ı Irak | Irak ve Suriye’de gördüğü yerler |
| Cenap Şahabettin | Avrupa Yolunda | Avrupa’da gezdiği yerler |
| Ahmet Haşim | Frankfurt Seyahatnamesi | Almanya’da gördükleri |
| Reşat Nuri Güntekin | Anadolu Notları | Maarif müfettişiyken Anadolu’da gezdiği yerleri anlattığı iki ciltlik eser |
| İsmail Habib Sevük | Tuna’dan Batıya | Bükreş,Belgrad,Budapeşte,Viyana,Berlin ,Paris,Napoli,Atina gezisi |
| Falih Rıfkı Atay | Denizaşırı | Güney Amerika gezisinde gördükleri |
| Falih Rıfkı Atay | Bizim Akdeniz | Ülkemiz kıyılarında gördükleri |
| Falih Rıfkı Atay | Tuna Kıyıları | Tuna boyunca gördükleri |
| Falih Rıfkı Atay | Yolcu Defteri | Amerika gezisi |
| Falih Rıfkı Atay | Gezerek Gördüklerim | Hem yurt içi hem Arnavutluk,İngiltere, Amerika ve Brezilya’da gezdiği yerleri anlatmış. |
| Falih Rıfkı Atay | Taymis Kıyıları | İngiltere gezisini anlatmış |
| Falih Rıfkı Atay | Hind | Hindistan gezisini anlatmış |
| Falih Rıfkı Atay | Faşist Roma-Kemalist Tiran-Kaybolmuş Makedonya | Roma,Arnavutluk ve Makedonya gezilerindeki intibaları |
| Falih Rıfkı Atay | Yeni Rusya | Rusya gezisilerinden intibalarını |
| Falih Rıfkı Atay | Moskova-Roma | Sovyet Rusya ve İtalya gezilerinden edindiği intibaları anlatır |
| Haldun Taner | Düşsem Yollara Yollara | Avrupa ülkeleri gezisi |
| Bedri Rahmi Eyüpoğlu | Canım Anadolu | Anadolu’daki gezileri |
| Yusuf Ziya Ortaç | Göz ucuyla Avrupa | Avrupa gezisi |
| Azra Erhat | Mavi Yolculuk | Anadolu kıyılarında yapılan mavi yolculukta gördükleri |
Ek Gezi yazıları:
Keçecizâde İzzet Molla : Mihnet Keşan ( Mesnevi tarzında yazılmış, Edirne sürgününü anlatır)
Ahmet Rasim : Romanya Mektupları
Attila İlhan: Abbas Yolcu
Ahmet İhsan: Avrupa’da Neler Gördüm
İsmail Habip Sevük: Yurttan Yazılar
Hülya Alper : Bendeki Kahire
Bunlarda dikkatinizi çekebilir: